Czarny bez ma białe kwiaty rozłożone w baldachim, natomiast owoce czarne. Rozwija się na stanowisku słonecznym lub pół cienistym. Z owoców przygotujesz sok skutecznie obniżający ciśnienie tętnicze. Sprawdź, jak pielęgnować ten krzew! Czarny bez to roślina towarzysząca człowiekowi już od epoki kamiennej. W dawnych czasach krzew dzikiego bzu stanowił ogrodzenie domów i wierzono, że jego zapach chronił przed „złymi duchami”. Od lat odkrywano jego cenne właściwości lecznicze, przyrządzano syropy, soki, napary, dżemy, a nawet wino z czarnego bzu. Znany przez Egipcjan w leczeniu oparzeń, chorujących na przeziębienie i stany zapalne skóry Indian, a także u mieszkańców Europy. W medycynie naturalnej bez czarny jest do dziś bardzo cennym surowcem wzmacniającym odporność, działającym przeciwwirusowo i przeciwzapalnie. Obecnie roślina także doceniana przez ogrodników. Zyskała liczne odmiany ozdobne o niezwykłych walorach dekoracyjnych. Bez czarny wykorzystywany jest także w kosmetologii – wyciągi dodawane są do kremów i maseczek w celu zmiękczenia skóry, redukcji zmarszczek i rozjaśnienia przebarwień. Spis treści: Czarny bez: opis Czarny bez - uprawa i pielęgnacja Czarny bez: kiedy kwitnie i kiedy zbierać? Bez czarny: co można zrobić z owoców i kwiatów? Jak suszyć kwiaty czarnego bzu? Czarny bez: opis Czarny bez (Sambucus nigra) należy do rodziny piżmaczkowatych. Fachowo zwany dzikim bzem czarnym, a potocznie określa się go jako dziki bez, bez lekarski, bez apteczny, czy bez pospolity. Jest krzewem, mogącym także przyjmować pokrój niewielkiego drzewa. Dorasta do wysokości 10 metrów. Zastanawiasz się jednak, jak wygląda czarny bez? Najłatwiej rozpoznać go po tym, że posiada charakterystyczne białe kwiaty złożone w baldachim. Z nich późnym latem dojrzewają czarne, soczyste owoce. Jego korona ma rozłożysty, kulisty pokrój. Na korze występują liczne spękania – są to tzw. przetchlinki. Czarny bez jest powszechnie występującym gatunkiem – rozprzestrzeniony Europie, w Polsce pospolity na obszarze całego kraju. Bez dziki, jak sama nazwa wskazuje, rośnie w stanie naturalnym na skrajach lasów i łąk, przy drogach, w parkach, zaroślach i nieużytkach. Występuje w żyznych lasach liściastych, na terenach zalewowych. Gatunek rosnący w sąsiedztwie domostw, opuszczonych osiedli, ogrodów i terenów przemysłowych. Bez czarny jest rośliną trującą - nie można spożywać jego surowych owoców i kwiatów. W liściach, niedojrzałych owocach i nasionach znajduje się glikozyd cyjanogenny – sambunigryna. W organizmie może się on przekształcić w trujący cyjanowodór. Po obróbce termicznej szkodliwe związki zostają zneutralizowane i dopiero wtedy surowce nadają się do spożycia. Charakterystyczny duszący zapach posiada cały bez czarny. Liście po roztarciu mają nieprzyjemną woń, ze względu na obecność w nich olejków eterycznych. Z pędów czarnego bzu otrzymuje się wywar, służący do ekologicznego zwalczania gryzoni - kretów, norników, a także motyla - bielinka kapustnika, mszyc i gąsienic. Może być także używany do odstraszania komarów. Czarny bez: uprawa i pielęgnacja Czarny bez w uprawie ogrodowej posiada liczne odmiany o różnych kolorach i kształtach liści oraz odmiennych barwach kwiatów. Liście mogą być kremowobiałe, złocistożółte, ze złotymi plamami, a nawet purpurowe. Kwiaty różnych odmian są różowe, kremowe lub białe. Do uzyskania gęstego ulistnienia, zaleca się na wiosnę silnie przycinać całą roślinę. W Polsce jest krzewem łatwym w uprawie i mrozoodpornym. Nie lubi jednak zastoisk mrozowych. Nie musi być okrywany na zimę. Najczęściej bez czarny rosnący naturalnie uznawany jest za chwast. Do właściwego wzrostu potrzebuje przepuszczalnej gleby ogrodowej. Lubi nawożenie azotem, fosforem i wapniem. Idealne pH gleby pod uprawę czarnego bzu wynosi 5,5 – 6,5. Najlepiej rozwija się na stanowisku słonecznym lub półcienistym, jednak nie lubi wystawy południowej. Źle rozwija się także w towarzystwie innych krzewów, chwastów, gdyż woli mieć wolną przestrzeń. Nie chce konkurować o wodę i składniki mineralne. Ze względu na charakterystyczny zapach liści i kwiatów, krzew nie jest podatny na choroby i szkodniki. Roślina może na jednym stanowisku rosnąć nawet przez 10-15 lat, dlatego warto ją pielęgnować. Starsze pędy regularnie wycinać, a młodsze skracać o połowę. Wtedy roślina zachowa swoje walory dekoracyjne. Corocznie usuwa się nieowocujące, martwe pędy, a także połamane gałęzie. Bez czarny jest kruchy, więc takie uszkodzenia mogą pojawiać się dosyć często. Wszystkie gałęzie mające ponad trzy lata powinny być usuwane. Cięć dokonuje się wiosną, jeszcze przed rozpoczęciem wegetacji. Aby rozmnożyć krzew, zimą lub latem pobiera się sadzonki – najlepiej gdy są one niezdrewniałe. Powinny mieć one 5-6 oczek. Sadzi się je do gruntu, w taki sposób, żeby ponad ziemię wystawały dwa oczka. Możliwy jest także wysiew bzu czarnego z nasion. Przed włożeniem do gruntu pozyskanych sadzonek, na glebę można nanieść warstwę obornika lub kompostu. Poprawimy dzięki temu strukturę ziemi. Bez czarny zaowocuje po trzech, czterech latach. Które odmiany czarnego bzu są najlepsze do uprawy? Czarny bez to roślina niewymagająca, dość odporna na choroby i szkodniki oraz łatwa w uprawie. Pomimo swoich preferencji (stanowisko nasłonecznione, podłoże przepuszczalne) rośnie praktycznie wszędzie, przez co jest zaliczana do roślin ruderalnych. Warto jednak odkryć piękno Czarnego bzu, bo pozostaje dekoracyjny przez większą część okresu wegetacyjnego. W czasie kwitnienia obsypuje się białokremowymi baldachami kwiatów, zaś pod koniec lata i wczesną jesienią oko cieszą ciemnofioletowe baldachogorna. Do wyboru mają Państwo wiele ciekawych odmian zarówno ozdobnych jak i towarowych. Odmiany ozdobne zachwycają nie tylko kolorem kwiatów, ale także kolorem i kształtem liści np. 'Aurea' o żółto-zielonych, złocistych liściach i białych kwiatach, 'Variegata' o biało obrzeżonych liściach i białych kwiatach, 'Black Beauty' o bordowych liściach i różowych kwiatach; 'Guincho Purple' o purpurowych liściach, różowych pąkach i białych kwiatach, czy absolutnie zachwycająca 'Eva' o postrzępionych, bordowych liściach i biało-różowych kwiatach. Z odmian towarowych, na szczególne polecenie zasługują obicie plonujący 'Samyl' (do 20 kg owoców z krzewu) oraz 'Korsor' o dorodnych owocach, które przeciętnie są dwa razy większe niż te u pozostałych odmian bzu. - odpowiada dr inż. Tomasz Mróz Czarny bez: kiedy kwitnie i kiedy zbierać? Czarny bez jest rośliną używaną w lecznictwie. Surowcem zielarskim są kwiaty i dojrzałe owoce czarnego bzu. Właściwości lecznicze wykazują także kora, liście i korzenie. Bez czarny kwitnie na przełomie maja i czerwca. Roślina jest wtedy najbardziej dekoracyjna. Ma drobne, kremowo - białe kwiaty zebrane w baldachy. Taki kwiatostan może osiągać nawet 20 centymetrów średnicy. Kwiaty czarnego bzu najlepiej jest zebrać gdy już są dobrze rozkwitnięte i jeszcze nie przekwitają. Najlepiej gdyby w dniach poprzedzających zbiór nie było deszczowo. Sam dzień w którym będą zrywane kwiaty powinien być słoneczny. W celu suszenia ścina się całe baldachy dobrze rozwiniętych kwiatów. Najlepiej pozyskiwać bez ze stanowisk naturalnych, z dala od dróg i zanieczyszczeń. Nie należy zbierać kwiatów przegniłych, wyschniętych czy brązowych. Taka kondycja rośliny spowoduje, że cały zebrany surowiec będzie się psuł podczas suszenia. Jeżeli zdarzyłoby się zerwać przebarwione kwiaty, to jeszcze przed suszeniem lepiej je odrzucić. Bez czarny: co można zrobić z owoców i kwiatów? Można się zastanawiać po co zbierać czarny bez, na co później przeznaczyć ten surowiec. Na przestrzeni lat stworzono wiele przepisów na smaczne przetwory z owoców lub kwiatów czarnego bzu. Wszystko to dlatego, że roślina ma szereg udowodnionych właściwości leczniczych: potrafi wiązać wolne rodniki, gdyż ma działanie antyoksydacyjne, działa bakteriobójczo i uniemożliwia zainfekowanie przez wirus grypy, bogata w witaminy C, A, B i związki mineralne, zawiera rutynę wzmacniającą odporność i uszczelniającą naczynia krwionośne, działa moczopędnie i rozkurczająco, pomocny przy wrzodach i zaparciach, usuwa toksyny i produkty przemiany materii, działa przeciwzapalnie na skórę, trudno gojące się rany, łagodzi cienie i obrzęki pod oczami. Wysuszone kwiaty bzu czarnego służą do przygotowania naparu. Dwie łyżeczki surowca, zalane wrzątkiem parzyć można pod przykryciem przez dziesięć minut. Ma on przyjemny, słodki i lekko anyżowy smak. Napar ma działanie napotne i przeciwgorączkowe. Podczas przeziębienia działa wykrztuśnie, przeciwwirusowo i wzmacniająco na organizm. Można nim płukać gardło. Bez czarny ma udowodnione właściwości w leczeniu chorób układu moczowego i stanów zapalnych skóry. Napary działają także rozkurczowo przy dolegliwościach układu trawiennego i problemach z przemianą materii. Tak przyrządzony napar, stosowany zewnętrznie, będzie mógł służyć do okładów przy wypryskach na skórze, oparzeniach i zapaleniu spojówek. Syrop z kwiatów czarnego bzu Podczas przeziębienia warto pić syrop z kwiatu czarnego bzu. Przygotowuje się go poprzez zalanie kwiatów wrzątkiem i odstawienie na 12 godzin. Po tym czasie dodaje się cukru i gotuje. W czasie infekcji można pić syrop kilka razy dziennie. Można go także dodawać do herbat i napojów. Owoce czarnego bzu najlepiej jest zebrać w słoneczny dzień, ale przypadający po czasie deszczowym. Najczęściej wykonuje się to na przełomie sierpnia i września. Owoce są wtedy czarnofioletowe, winne i w pełni dojrzałe. Do zbioru nie nadają się owoce zielone i niedojrzałe. Sok z czarnego bzu Sok z czarnego bzu ma także właściwości napotne i przeciwgorączkowe. Regularnie dodawany do herbaty lub napoju – wzmacnia odporność. może być przyrządzany z dojrzałych owoców czarnego bzu, a następnie przepuszczany przez sokownik. Trzeba gotować sok z dodatkiem cukru i pasteryzować w słoikach. Owoce bzu czarnego służą także do poprawy zabarwienia soków, kompotów, nalewek i win. Nalewka z czarnego bzu Lecznicza nalewka z czarnego bzu, to kolejny sposób na wykorzystanie dojrzałych owoców. Aby ją przygotować, potrzebny jest kilogram owoców, cukier, litr spirytusu i pół litra wody. Po sześciu miesiącach można delektować się smakiem samodzielnie przygotowanej nalewki. Kolejnym napojem alkoholowym, przygotowanym w domu, może być wino z czarnego bzu. Regularne spożywanie jego niewielkich ilości przez osoby dorosłe sprawi, że poprawi się krążenie żylne w organizmie i wzmocni odporność. Jak suszyć kwiaty czarnego bzu? Po ścięciu baldachów bzu czarnego i wybraniu tylko białych, dobrze rozwiniętych kwiatów, trzeba rozłożyć je cienką warstwą w suchym i przewiewnym miejscu. Można je poukładać na bawełnianym materiale lub papierze. Kwiaty nie mogą się zaparzyć, dlatego temperatura w pomieszczeniu nie powinna przekroczyć 35 stopni Celsjusza. Najlepiej, żeby było one zacienione, bez dostępu do promieni słonecznych. Jeżeli surowiec jest dobrze wysuszony, to kwiat ma kolor biało – żółty. Odcina się z niego szypułki, pozostawiając same kwiaty. Następnie gotowy, wysuszony surowiec można przełożyć do torebki papierowej, szczelnie zamykanej puszki lub słoika. Jeżeli brakuje nam miejsca i nie mamy takiego przewiewnego pomieszczenia w którym panuje wysoka temperatura, to jedyną możliwością przygotowania surowca jest użycie suszarki. Temperatura w niej ustawiona nie może przekroczyć 30 stopni Celsjusza.SYROP Z KWIATU CZARNEGO BZU-domowy, naturalny sok. od Super Sprzedawcy. 21, 90 zł. (6,64 zł/100 ml) Gwarancja najniższej ceny. 29,89 zł z dostawą. Produkt: Syrop kwiat czarnego bzu Kasia z Podlasia 330 ml. dostawa pojutrze.
W ostatnich latach znacznie wzrosło zainteresowanie wykorzystaniem naturalnych surowców roślinnych (np. kwiaty, owoce, korzenie). Coraz częściej w domowym zaciszu przygotowujemy z nich soki, syropy, konfitury, dżemy oraz inne przetwory, które poza wartościami smakowymi mają również ogromne walory prozdrowotne. Wzmacniają nasz organizm, usprawniają metabolizm, łagodzą stres, polepszają zastanowienia do tej grupy roślin można zaliczyć bez czarny, którego praktycznie wszystkie części (owoce, kwiaty, liście i kora) wykazują duże znaczenie w lecznictwie i ziołolecznictwie. Często są składnikiem ogólnodostępnych suplementów, które mają nas uchronić przed przeziębieniem i chorobami. Czarny bez kwitnie na przełomie maja i czerwca. I to właśnie o kwiatach oraz ich wykorzystaniu będzie dzisiejszy wpis. Spis treści1 Co takiego magicznego kryją w sobie kwiaty czarnego bzu ? Świetnie, jak zatem mogę wprowadzić kwiaty do naszej diety ? Opcja 1 – napar z kwiatów czarnego Opcja 2 – kwiaty czarnego bzu w formie syropu Co takiego magicznego kryją w sobie kwiaty czarnego bzu ? W kwiatach czarnego bzu znajdziemy witaminę C (ok. 80-90 mg/100g) a także witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6), witaminę A oraz fosfor, magnez, wapń, potas i cynk. Kwiaty zawierają również związki polifenolowe, dzięki czemu działają oczyszczająco oraz usuwają wolne rodniki z naszego organizmu. Ze względu na to, wykazują wielokierunkowy wpływ na nasze zdrowie. Przede wszystkim wzmacniają odporność oraz wykazują działanie napotne (zmniejszające gorączkę), działają przeciwzapalnie, diuretycznie, przeciwbakteryjnie a także regulują gospodarkę lipidową organizmu. Ponadto, niektóre badania wskazują, iż składniki rozpuszczalne w wodzie zawarte w kwiatach czarnego bzu mogą wykazywać też działanie przeciwcukrzycowe, pobudzając metabolizm glukozy, a także wspomagając wydzielanie insuliny w trzustce. Dodatkowo stabilizują krwiobieg oraz wzmacniają naczynia włosowate, a także chronią i wzmaciają błony śluzowe dróg oddechowych. Świetnie, jak zatem mogę wprowadzić kwiaty do naszej diety ? Jest wiele możliwości 🙂 Nadają się do zaparzania w postaci naparu, albo pysznej herbatki. Można z nich przygotować różnego rodzaju syropy, nalewki, albo wina. W wielu krajach Europejskich smażone w cieście naleśnikowym – są wyczekiwanym przez cały rok przysmakiem. Opcja 1 – napar z kwiatów czarnego bzu Co potrzebujesz, aby go przygotować?– suszone kwiaty– wrzątek– dzbanek– miód* Jak to zrobić?Zalewamy kwiaty wrzątkiem i odstawiamy na 15 min pod przykryciem. Opcjonalnie możemy dodać łyżeczkę miodu. Pamiętaj jednak, aby włożyć go już do ostudzonego naparu, aby nie stracił swoich właściwości). Opcja 2 – kwiaty czarnego bzu w formie syropu W większości domów syrop ten najczęściej jest używany do pomocniczego leczenia przeziębienia i grypy. W jednym z badań naukowych zaobserwowano, że zażywanie syropu z kwiatów czarnego bzu zmniejszało czas trwania grypy średnio o 3-4 dni w porównaniu z placebo. Syrop z kwiatów czarnego bzu stosowany jest też wspomagająco w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, chorób zakaźnych, przerostu prostaty oraz chorób skóry i problemów ze strony układu naczyniowego. Co potrzebujesz do zrobienia syropu? – kwiaty czarnego bzu – 50 baldachów (dobrze rozwiniętych),– woda – 2,5 litra,– cukier* – 2 kg,– cytryna – 4 sztuki (sok) Jak przygotować?Kwiaty odzdziel delikatnie od łodyżek. Następnie zalej je wrzątkiem i odstaw na minimum 12 godzin. Po upływie tego czasu odsącz i odciśnij kwiaty. Płyn przelej do garnka, dodaj cukier oraz wyciśnięty sok z cytryn i doprowadź do wrzenia (nie gotuj). Następnie bezpośrednio wlej do wyparzonych wcześniej buteleczek, albo małych słoiczków. Postaw je do góry dnem i odwróć w momencie kiedy będą już całkowicie zimne. Nie musisz ich pasteryzować. *cukier jest naturalnym konserwantem, jednak jeżeli nie chcesz go stosować, albo nie możesz idealnym sposobem na wprowadzenie kwiatów do diety będzie herbata lub napar. Gotowe ! Smacznego 🙂 Tutaj znajdziesz inne ciekawe przepisy na zdrowe i naturalne produkty.
W kwiatach czarnego bzu zawarte są także fitosterole, kwasy fenolowe (kwas kawowy, ferulowy, p-kumarowy, chlorogenowy) oraz olejek eteryczny. W śladowych dawkach kwiat czarnego bzu zawiera
Sezon na kwiat czarnego bzu wciąż trwa. Białe kwiaty widać wszędzie. Przy drodze, na łąkach, a nawet w lesie. Ja najchętniej zrywam je właśnie w lesie, z dala od samochodów i innych zanieczyszczeń. Nie sposób przejść obok nich obojętnie – pachną bardzo intensywnie. To mocny i słodki zapach. Ten aromat warto przenieść do kuchni, również ze względu na właściwości zdrowotne. Czarny bez działa rozgrzewająco i pomaga przy grypie i przeziębieniu. Więcej na temat właściwości czarnego bzu pisałam przy okazji przepisu na syrop z owoców czarnego bzu. Dziś kilka pomysłów na kwiat czarnego bzu. Hyćka…od niej wszystko się zaczęło Wszystko zaczęło się od Hyćki… Pewnie zastanawiasz się co to w ogóle jest. Hyćka to jedna z pozycji napojów bezalkoholowych w menu pewnej mazurskiej restauracji (Stara Kuźnia w Miłkach). Jest podawana mocno schłodzona w kieliszku do szampana, a smakiem i wyglądem łudząco przypomina szampana. Nie byłabym sobą, gdybym nie zapytała jak powstaje taka Hyćka:) Okazuje się, że wystarczy niewielka ilość syropu z kwiatów czarnego bzu, schłodzona woda gazowana i kieliszek do szampana. Efekt? Naprawdę zaskakujący. Idealny pomysł na letnie przyjęcia. Hycanka sprawiła, że w tym roku odkryłam na nowo i wyjątkowo polubiłam smak i zapach kwiatów czarnego bzu. Co można zrobić z kwiatów czarnego bzu? Z kwiatów czarnego bzu można przygotować leczniczy syrop na zimę, to chyba najbardziej popularny pomysł na kwiat dzikiego bzu. Mój syrop już leżakuje w piwnicy:) Przepis na taki syrop bez problemu znajdziesz w internecie, np. u Agnieszki Maciąg. Kwiat czarnego bzu wykorzystywany jest również do produkcji delikatnie fermentowanego napoju określanego jako szampan z kwiatu dzikiego bzu. Tej wersji niestety jeszcze nie próbowałam, ale bardzo jestem ciekawa tego smaku. Innym pomysłem na kwiat czarnego bzu jest usmażenie go w chrupiącej tempurze. Ma delikatny smak i ledwie wyczuwalny zapach bzu. Wygląda bardzo imponująco, chociaż jest jak dla mnie zbyt tłuste. Bardziej jako przystawka, a nie danie główne… Kwiat czarnego bzu w herbacie i ice tea Herbata to najprostszy sposób na wykorzystanie kwiatów czarnego bzu. Możesz wykorzystać w tym celu świeże (na jeden kubek wystarczy jeden baldach kwiatowy) lub suszone kwiaty (1-2 łyżeczki). Wystarczy zalać je wrzącą wodą i zostawić na 5-10 minut do zaparzenia, ewentualnie dosłodzić do smaku. Gotowe. Wersja moim zdaniem idealna na letnie upały to ice tea z kwiatu czarnego bzu. W tym celu wystarczy schłodzić herbatę, posłodzić np. miodem i podawać z kostkami lodu. Aromatyczna, pyszna i banalnie prosta w wykonaniu. Oczywiście herbatę z kwiatów czarnego bzu (susz kwiatowy) możesz kupić w sklepie zielarskim/aptece, ale jeśli w Twojej okolicy rośnie czarny bez zerwij kilka baldachów i ususz je w przewiewnym miejscu. Gdy będą już suche z łatwością oddzielisz łodyżki od kwiatów. Przełóż kwiaty np. do słoika i gotowe. Jak zbierać kwiaty czarnego bzu? Najlepiej w słoneczny dzień, jeśli to możliwe w południe. Ciepło potęguje zapach i smak kwiatów czarnego bzu. Wybieraj te najbardziej rozwinięte (ale nie przekwitnięte). Delikatnie zrywaj baldachy kwiatowe, by nie stracić zbyt dużo aromatycznego pyłku kwiatowego. Najłatwiej w tym celu użyć np. nożyczek. Pora na przepis na lemoniadę :) Przepis na lemoniadę z kwiatów czarnego bzu Składniki: 2 kubki świeżych kwiatów czarnego bzu 5-6 kubków wody filtrowanej, najlepiej solidnie schłodzonej miód 1 kubek soku z cytryny (lub mniej jeśli nie lubisz zbyt kwaskowej lemoniady) Jak zrobić lemoniadę z kwiatów czarnego bzu? Lekko strząśnij baldachy kwiatowe, by je oczyścić. W przypadku kwiatów bzu czarnego nie jest zalecane ich mycie ze względu na delikatny pyłek, który jest bardzo cenny. Następnie oddziel np. nożyczkami kwiaty od łodyg i zalej wrzątkiem taką ilością, by przykryć kwiaty. Odstaw na min. 1h (możesz je odstawić nawet na całą noc – im dłużej tym bardziej intensywny aromat). Tak przygotowany napar przelej do dzbanka/słoja, dolej wodę (jeśli chcesz możesz dodać wodę gazowaną), sok z cytryn i rozpuszczony w niewielkiej ilości ciepłej wody miód (lub inną substancję słodzącą). Wymieszaj. Wrzuć kilka plasterków cytryn dla ozdoby. Podawaj schłodzoną. Kwiat czarnego bzu podobnie jak chwasty takie jak pokrzywa czy mniszek rośnie dookoła nas, wystarczy się rozejrzeć:) Niech Twój nos będzie przewodnikiem. Na pewno ich nie ominiesz jeśli znajdziesz się w ich pobliżu. Korzystaj z sezonu, póki trwa. pOvo3Z.